Thờ cúng là một nét đẹp văn hóa tâm linh của người Việt từ xưa đến nay. Người Việt Nam rất coi trọng việc thờ phụng tổ tiên, đó là chuẩn mực đạo đức làm người. Chính vì thế bàn thờ là một phần không thể thiếu trong mỗi gia đình người Việt.
Tại sao nhà nào cũng cần có bàn thờ?
Người Việt Nam thờ cúng tổ tiên, người đã mất để ghi nhớ công ơn bậc sinh thành, thể hiện lòng hiếu thảo đối với ông bà cha mẹ đã mất. Đây cũng là nét đẹp tâm linh lưu truyền từ ngàn đời nay tiếp nối qua từng thế hệ. Từ đó giáo dục con cái, người còn sống về việc thờ cúng cội nguồn tốt chính là tu tâm tích đức để con cái mai này hưởng vinh hoa.
Mỗi gia đình, nhìn vào bàn thờ có thể hiểu được sự quan tâm của gia đình đó đối với việc thờ cúng hay không. Từ đó có thể suy rộng ra nhân cách sống, đạo đức và vận mệnh tương lai của gia chủ trụ cột ngôi nhà.
Ở Việt Nam, ngoài ngày mồng 1 và ngày rằm mỗi tháng còn rất nhiều dịp diễn ra việc thờ cúng khác như Tết Nguyên Đán, Tết Nguyên Tiêu (15/1), giổ tổ (10/3), Tết Đoan Ngọ (5/5), Tết Vu Lan (15/7), Tết Trung Thu (15/8), Cúng Ông Táo (23/12)... Tính thêm cả cúng giỗ người đã mất, mỗi gia đình mỗi năm sẽ cần cúng lễ ít nhất 10 lần. Đối với gia đình con trưởng, nhà thờ họ số lượng còn tăng lên rất nhiều tùy thuộc mỗi nhà. Trong đó nổi bật nhất là:
Bàn thờ ngày Tết
Tết Nguyên Đán là dịp lễ lớn nhất năm của người Việt và thường xuyên cúng lễ trên bàn thờ. Tết cũng là dịp mà theo quan điểm thần linh, tổ tiên về vui chơi với gia đình nên bàn thờ luôn được trang trí đẹp nhất đầy ắp hoa quả, quà tặng, mâm cỗ... Trên bàn thờ hương thường được thắp liên tục, xung quanh bàn thờ còn bài trí thêm nhiều cây cảnh, bóng đèn nháy lấp lánh.
Bàn thờ ngày Ông Táo
Ngày 23 tháng 12 là ngày cúng Ông Táo về trời báo cáo 1 năm qua gia đình đã thực hiện những gì tới thiên đình. Ông Táo trông coi việc nấu nướng cho gia đình mang tới sức khỏe qua từng bữa ăn cùng tài lộc và may mắn. Vì vậy bàn thờ ngày Ông Táo cần được dọn dẹp sạch sẽ và soạn cỗ, cúng đúng cách.
Bàn thờ ngày cưới
Ngày cưới hay lễ thành hôn bao gồm việc thắp hương lên bàn thờ báo cáo cáo với thần linh, gia tiên từ nay 2 người sẽ thành vợ chồng, là con một nhà. Vào ngày này trang trí bàn thờ gia tiên thật đẹp và thường có các bông hồng, hộp quà hình quả tim, dán chữ song hỉ lên nhiều đồ vật.